ખેડા જિલ્લાની વઘાસ પ્રાથમિક શાળાનાં મેગેઝિન "પ્રગતિ"નાં ડીસેમ્બર-૨૦૨૨ નાં અંકમાં... મારો શૈક્ષણિક લેખ........💫😀🎊✍️

એ તો કેવી અજબ જેવી વાત છે...!!🤩🤔🤨🧐🌛🌜☄️🐿️🕊️🐣🦩🕸️🐚🦥🌔🪐.......

               બાળક એટલે તો કુતુહલતાનું કારખાનું. જ્યાંથી મુગ્ધતા જન્મે છે, ખીલે છે, ઝળહળે છે, સિંચાય છે. વ્યવહારબુદ્ધિ નથી હોતી બાળકમાં કદાચ. એટલે જ તે ઓરીજનલ છે. તેને દંભ કરવો પડતો નથી. રડવું હોય ત્યારે ખુલ્લા મનથી રડી લેવું, બહુ એટીકેટ્સની પરવા કર્યા વગર ખડખડાટ અવાજ સાથે હસી લેવું એ એમની પ્રકૃતિ હોય છે. ખુલ્લી આંખે સપના જોવા જાણે એમનો જન્મસિદ્ધ અધિકાર હોય એમ ચકળ વકળ થતી આંખો સાથે પતંગિયાની માફક આમતેમ ઉડ્યા કરે છે. આવાં નાનાં નાનાં ઈશ્વર અંશો જો ન હોત તો શું થાત!! કાલીઘેલી ભાષાનું વ્હાલ મળત...... ખરું!! તોતડુ બોલવાનો આનંદ અનુભવત ખરો!! ઉત્સાહના ઉદ્દીપક આનાથી શ્રેષ્ઠ મળે ખરાં..‌!! આપણામાં બાળપણને જીવંત રાખવાનું કામ પણ બાળકો જ કરે છે. ક્યારેક નાનકડા ભૂલકાઓ સાથે થોડો સમય કાઢી જોજો. તમને એક ક્ષણ માટે પણ વિચારાધીન નહિ રહેવા દે. પ્રેમ અને વહાલથી તરબતર કરી દેશે. જો તમે તેમની સાથે આત્મીયતાથી જીવો, માત્ર નોકરી માટે જ નહીં તો તમારી નિરાશા, પીડા બધું જ પળવારમાં ખંખેરી સાચાં આનંદમેળાની મુલાકાતે રોજે રોજ લઈ જશે.

 બાળકો એટલે જીવતી જાગતી પ્રસન્નતાની ચિરાપુંજી. 

           એ તમારાં પર ડીપેન્ડ છે કે તમે કેટલાં તેમનાં હેવાયા થાઓ છો. તમે કેટલાં તેમનાં પોતાના થાવ છો. ઉત્સાહથી ચકમકતા આ સિતારાઓની સાથે બેસીને તેમની વાતો સાંભળવાનોય એક લ્હાવો છે. કોઈપણ પ્રકારનું જજ કર્યા વગર બસ સાંભળી રહો. તેમને હર એક ક્ષણ સ્પર્શે છે. આટલું બધું જીણવટભર્યું તેઓ ખરેખર વિચારી શકે છે તે જોઈને તમને આશ્ચર્ય થશે. બાળક બહુ ઝીણું ઝીણું કાંતે છે. આપણાં વર્ગમાંના વાણી, વર્તનનું તેઓ ખૂબ જ સાતત્યપૂર્ણ અનુસરણ કરે છે. ઓબ્ઝર્વેશન પાવર બાળકનો સૌથી વધુ હોય છે, અને એટલે જ બાળકોની લાગણીઓને ખૂબ જ નાજુકતાથી હેન્ડલ કરવી જોઈએ. કઠોર અને અપમાનજનક શબ્દોથી તેમનાં હૃદયને લાગેલી ઠેસ બહુ ઊંડું તેમનામાં કશુંક તોડી નાખતું હોય છે. બાળક નાનું હોય ત્યારે તેની સાથે મા બાપ અને શિક્ષક દ્વારા થતું નિર્દય અને કઠોર વર્તન બાળક જ્યારે મોટું થાય ત્યારે તેને નિષ્ઠુર બનાવવાં માટે પૂરતા પરિબળો પૂરા પાડે છે.

મિત્તલ પટેલ

" પરિભાષા"

ગાંધીનગર સમાચાર "🗞️  દૈનિક અખબારમાં મારી રેગ્યુલર કોલમ "પમરાટ"નો લેખ......

તા:25/12/ 2022  રવિવાર

સંઘર્ષ--- જીવનરીતીની પરિભાષા...✍️💫⚡

           માણસ ઈચ્છે કે ન ઈચ્છે, સંઘર્ષ તેમનાં જીવનનો અવિભાજ્ય અંગ છે. તેને ક્યારેય નકારી નથી જ શકાતો. કોઈ વ્યક્તિ એમ કહે કે તેને જીવનમાં ક્યારેય સંઘર્ષ નથી કર્યો તો તે સાચું જીવ્યો જ નહીં હોય. તેને દુનિયાની રીતીમાં પોતાને ઢાળી દીધી હશે . પોતાની સાચી જાતને દાબી દીધી હશે. તમારે જ્યારે એક ઘરેડમાંથી બહાર આવવું હશે, જીવનનો મર્મ પામવાં પોતાનાં આપબળે કંઈક શાશ્વત મેળવવાની ઝંખના હશે, તો સંઘર્ષને સહર્ષ સ્વીકારવા સિવાય કોઈ જ ઓપ્શન નથી.

             બદલાતા આધુનિક જીવનચક્રમાં બાળકને મૂલ્યશિક્ષણ આપવાની સાથે સાથે સંઘર્ષ સામે ટકી કંઈ રીતે રહેવું ધીરજ રાખી ઝઝુમવુ કંઈ રીતે તેની તાલીમ ચોક્કસ આપવી જોઈએ. આ તાલીમ કોઈ તાલીમવર્ગમાં નહીં, તેને એવા સંજોગો પૂરા પાડી અથવા પોતાનાં વર્તનમાં આ એટીટ્યુડ લાવી તેમને અનુસરવા માટે ઉદાહરણરૂપ બની.

           જે નિરંતર બાળકોમાં ઘટી રહ્યું છે તે વાંચન દ્વારા પણ આ તાલીમ આપી શકાય. "ઝઝૂમવું" એ જીવનના ઉતાર ચઢાવવામાં સ્થિતપ્રજ્ઞ રહી શ્રેષ્ઠતમ ઊંચાઈએ જીવનને લઈ જવા અને પોતાના અંતરઆત્માના અવાજને અનુસરી જીવનને સફળ બનાવવા સુધીની સફરમાં ઓક્સિજન પૂરું પાડતું પરિબળ.

વક્ત ન મિલા હમે હમ સે મિલને કા...

           દુનિયા સે મિલતે રહે બિછડને કે લિયે....

હમ હમ સે હી થે દૂર કહી, જાન હી ન શકે,

            વક્ત ગુજર ગયા, હમ ખડે કે ખડે રહ ગયે વહી પર....

            કેટલીક વાર ઉંમરના એક ચોક્કસ તબક્કે એવું ફીલ ચોક્કસ થાય છે કે જીવન વ્યર્થ ગયું. આનાથી બેટર કરી શક્યો હોત. આ સમયે સ્ટેબલ રહી ઉતાવળમાં કે ક્રોધમાં ખોટા નિર્ણયો લેતા રોકી શક્યો હોત. પણ સમય નીકળી ગયો અને હવે થોડાંક જ શ્વાસ બાકી છે ત્યાં આવું આત્મજ્ઞાન કોઈ કામમાં આવતું નથી. આવું જ ખાસ સ્વાસ્થ્યની બાબતમાં થાય છે. હેલ્થ હંમેશા સૌથી વધુ નિગ્લેટ કરવામાં આવતી અને સૌથી વધુ મહત્વની કુંચી છે. આ કુંચીની જાળવણી ,સાચવણી બહુ ઓછા લોકો કોન્સિયસલી કરે છે. જ્યાં સુધી યંગ હોઈએ છીએ ત્યાં સુધી મોજ શોખ ખાણીપીણીમાં હેલ્થ પાછળ ધકેલાઈ જાય છે .મોટપણે કરિયર, જવાબદારીઓના સ્ટ્રેસમાં હેલ્થથી ઢાંકપીછોડો કરીએ છીએ. પણ આ એક એવી કુંચી છે જેથી તમે તમારા જીવનમાં દરેક સ્ટેજને સાચા અર્થમાં માની શકો છો. સ્વસ્થ શરીરમાં જ સ્વસ્થ મન વસે છે. જો શરીર સ્વસ્થ રાખીશું તો માનસિક બીમારીઓ તો ભાગ્યે જ આપણને સ્પર્શે છે. અને શારીરિક બીમારીઓને ગુડબાય કર્યા સિવાય છૂટકો જ નથી. બીજું કેરિયર,ઘર,બાળકો, શોખ બધા વચ્ચે બેલેન્સ એ જ જીવનની સાચી સફળતા છે. કોઈ પણ એક પાસું હાલક ડોલક થયું તો આખું માળખું ખખડધજ થઈ નીચે પડી જાય છે. આ માટે દરેક સ્ટેજ પર આવતા નાના મોટા સંઘર્ષોમાં ટકી રહેવા ઝઝુમવાની ટેવ, સામા પ્રવાહે તરવું પડે તો તરવાની ત્રેવડ કેળવવી પડે છે.

મિત્તલ પટેલ

"પરિભાષા "

" ગાંધીનગર સમાચાર "🗞️  દૈનિક અખબારમાં મારી રેગ્યુલર કોલમ "પમરાટ"નો લેખ......
તા:18/12/ 2022  રવિવાર

ઉગવું અને ડૂબવું સહજતાથી... એ સમતા જ જીવન છે....💫😊✍️✨

             સાંજનો સૂર્યાસ્ત જોવો બધાને ગમે પણ જીવનનો સૂર્યાસ્ત કોઈને સહજ ન ગમે. વરસાદની મહેક ગમે, વરસાદ અનરાધાર વર્ષે પછી થતી તબાહીની ચિત્રકલા કોઈને ન ગમે. આ જ રીતે માણસને લાગણી, પોતાનાપણાનો પ્રસાદ ગમે, પણ તે માટે પોતે લાયક તો છીએ ને!! એ તટસ્થતાથી સ્વમૂલ્યાંકન કરવું હંમેશા ખૂંચે છે. અરુચિકર રહે છે. દરેકને ઝાકળબિંદુ બનવું છે, પણ તેમાંથી પ્રસરતા અને સમૃદ્ધ થઈ મેઘધનુષ્ય રંગોની પરીભાષા બનવા જે માહ્યલામાં ઊંડા ઊતરવું પડે તેટલી તસ્દી લેવી કોકને જ ગમે છે. અથવા કોકની જ ક્ષમતા હોય છે. જો બાહરી વ્યવહારોથી અને બાહરી રીતરિવાજો,દેખાવ, ધનવાનપણુ આમાંથી સુખ મળતું હોત તો આજે 'એકલતા' માણસની અનદેખી બારી ક્યારેય ન બની હોય. માણસ પોતે સમૃદ્ધ ન બને તો કંઈ નહીં, કમસેકમ ખોખલો ન બની જાય તે જોતાં રહેવું જોઈએ. ચકાસતા રહેવું જોઈએ. સમૃદ્ધિ અને ધનવાન બંને વસ્તુમાં ફરક છે. તમને ક્યારેય રડવું ન જ આવે ,તમે ક્યારેય ખડખડાટ હસવાનું જ ન આવે, તમને ક્યારેય ગુસ્સો જ ન આવે, તમને ક્યારેય મોજ મસ્તીથી ઝુમવાનું મન જ ન થાય, તો ક્યાંક તમારામાં ખોખલાપણું ઘર બનાવી રહ્યું છે એમ માનજો. ધનવાન પૈસાથી મિલકતથી બનાય, જ્યારે સમૃદ્ધિ ભીતરની હોય. પોતાનાઓથી, પોતિકા ભાવવાળા આપ્તજનોની હુંફથી, સથવારાથી મળે છે. આ સથવારો અને સમૃદ્ધિ મેળવવા માટે પહેલા પોતે લાયક બનવું પડે છે. ડિગ્રી લઈને નહીં. પોતાનાઓ સાથેના સંબંધમાં સ્વાર્થ, દ્વેષભાવ , ઈર્ષા, માલિકી ભાવ,કપટ, જુઠ્ઠાણું નવ ઘૂસી જાય એ સતત જોતાં રહી બીજાનાં દુર્ગુણો સાથે તેમનો સંપૂર્ણ સ્વીકાર કરતા શીખતાં રહેવું પડે.

          કેટલીક વાર બધું મૂકીને, બધું છોડીને ચાલ્યું જવાનું મન થાય ત્યારે જ સમતા દાખવવી પડે છે. જ્યાં છે ત્યાં થોડી ધીરજ દાખવી, વિચારોથી મૌન થઈ પરિસ્થિતિની પારાશીશી ચકાસવા, પામવા પ્રયત્ન કરો. ઢબુ પૈસાનો ઢ ય ન જાણતી ચકલી સંવાદનો કોમ્યુનિકેશનનો એક મસ્ત પાઠ બનાવી જાય છે. ક્યારેક બે ચકલીઓને વાતો કરતા સાંભળજો. બહુ જ સ્વસ્થ સંવાદ જાણે બે વ્યક્તિ કરતાં હોય તેવી જ રીતે વારાફરતી એકબીજાને સાંભળતા સાંભળતાં સાતત્યપૂર્ણ રીતે જીવનની દરેક પળ વહેંચતી હોય છે. પૃથ્વી પર માણસ જ પાત્ર એવું પ્રાણી છે કે તેની પાસે વાણી છે. પણ સંવાદ ભાગ્યે જ હોય છે. કાન છે, પણ સ્રોતાપણુ ભાગ્યે જ હોય છે. શબ્દો છે, પણ શબ્દભાવ ભાગ્યે જ હોય છે. આખી જિંદગી રજળપાટમાં જીવતો માણસ શું ઈચ્છે??

સંબંધોના રસવઈ દીર્ઘઈ જેવાં સથવારા અને કર્મોના અજવાળા તળે આકાર લેતા જીજીવિષાના આગિયા...!!

મિતલ પટેલ
" પરિભાષા"

આણંદથી પબ્લિશ થતાં દૈનિક ન્યૂઝ પેપર.. ગુર્જર ગર્જના માં....મારી કોલમ....."પરિભાષા".....નો લેખ......❣️🪄✍️

It's a Result of Teamwork ....🪄🪷😊😊

સાંપા પ્રાથમિક શાળા

દહેગામ, ગાંધીનગર....